Thưa Qv! Năm nay tròn 110 năm kỷ niệm ngày sinh Đại Tướng Võ Nguyên Giáp (25/08/1911 – 25/08/2021) chính vì thế mà tuần qua những yêu cầu chúng tôi nhận được là những tình cảm từ các chiến sĩ, Cựu chiến binh, những thính giả của Đài TNVN dành cho vị đại tướng của nhân dân - Đại Tướng Võ Nguyên Giáp.
Và mở đầu chúng ta cùng đến với trích đoạn bức thư của anh Nguyễn Thế Bảo đang sinh sống và làm việc tại Đà Nẵng với nội dung sau: “Tôi năm nay 28 tuổi, cái tuổi mà lẽ ra sẽ giống như nhiều người bạn của tôi, thích nghe nhạc nước ngoài, thích nghe nhạc trẻ, thế nhưng chẳng hiểu sao tôi lại có tình cảm đặc biệt với những ca khúc cách mạng, tôi yêu thích những giai điệu âm thanh ấy và lời ca của những bài hát cách mạng cũng thật ý nghĩa. Chị Thanh Nga thân mến nhân dịp kỷ niệm ngày sinh Đại Tướng Võ Nguyên Giáp, tôi momg muốn nhờ HTAN phát sóng lại ca khúc “Tiếng đàn” đối với tôi đó là một bài hát rất hay, trữ tình hiếm có viết về Đại Tướng Võ Nguyên Giáp. Bài hát này tôi muốn gửi tặng cho ông nội tôi là ông Nguyễn Văn Thọ, năm nay ông đã 82 tuổi rồi, là một người lính ông nội luôn tôn kính và chia sẻ với con cháu chúng tôi nhiều kỷ niệm về Đại Tướng Võ Nguyên Giáp, và đặc biệt ông tôi là một người rất yêu thích các chương trình của Đài, nên nếu lại được nghe bài hát này qua chính làn sóng của Đài TNVN thì quả thật rất tuyệt vời, mong chương trình đáp ứng”.
Vâng! Chắc chắn với một bức thư nhiều tình cảm như thế này thì sẽ được những người thực hiện chương trình ưu tiên phát sóng rồi ạ! Có lẽ bạn Thế Bảo là một người đặc biệt yêu thích các bài hát cách mạng và khi thấy bạn gửi thư về chương trình HTAN, thì Thanh Nga càng chắc chắn bạn cũng yêu mến những chương trình ca nhạc của Đài TNVN như ông nội của mình vậy ạ. Và không chỉ riêng bạn Thế Bảo đâu ạ, rất nhiều thính giả trẻ khi gọi điện tới chương trình cũng yêu cầu các ca khúc cách mạng một phần vì yêu thích, một phần để gửi tặng người thân và mong rằng những ca khúc phát sóng trong chương trình sẽ đem đến cho các bạn và quý thính giả thật nhiều cảm xúc.
Đặc biệt yêu cầu này của bạn Thế Bảo càng thêm ý nghĩa khi năm nay kỷ niệm tròn 110 năm ngày sinh đại tướng Võ Nguyên Giáp. Ca khúc là một sáng tác của Thiếu tướng - nhạc sĩ An Thuyên với góc khai thác rất riêng về hình tượng đại tướng bên cây đàn Piano. Ca khúc “tiếng đàn” ra đời chỉ trong 15’ ngắn ngủi nhưng chứa đựng trong đó là tình cảm của biết bao người con Việt Nam. Đại tướng là một con người đặc biệt, bởi ở tuổi cao nhưng ông vẫn học chơi đàn piano vô cùng nghiêm túc và bài bản. Với giai điệu âm nhạc quen thuộc, gần gũi được cất lên qua phần trình bày nhẹ nhàng, sâu lắng của 4 nghệ sĩ: Lê Anh Dũng, Ngọc Ký, Minh Đức, Hoài Nam bài hát sẽ còn đọng lại mãi trong lòng người nghe nỗi nhớ thương vị tướng của dân tộc.
Bài hát: Tiếng đàn - Trình bày: Lê Anh Dũng, Ngọc Ký, Minh Đức, Hoài Nam
QV&CB đang nghe CT HTAN của Đài TNVN. Những ý kiến đóng góp và yêu cầu của QV&CB xin gửi thư về địa chỉ: HTAN Ban âm nhạc VOV3 – Đài TNVN, 58 Quán Sứ - HN. Đ/c Email: hopthuamnhac@vov.org.vn. Điện thoại liên hệ: 024.39.39.33.44 từ 09h00 thứ 4 hàng tuần.
Thưa Qv! chương trình hôm nay, chúng tôi xin dành thời lượng để trả lời câu hỏi khá thú vị của thính giả Đinh Lâm – Cựu chiến binh ở huyện Bình Giang Hải Dương,trong thư của bác có đoạn:
“Tôi là Đinh Lâm một thính giả thường xuyên nghe Đài, là CCB tôi từng tham gia chiến dịch Tết Mậu Thân, chiến dịch Hồ Chí Minh và đối với tôi Đại Tướng Võ Nguyên Giáp là một học trò xuất sắc của chủ tịch Hồ Chí Minh, ông là nhà chỉ huy quân sự tài tình, nổi bật nhất bên cạnh Hồ Chủ Tịch mà tôi từng biết. Từng được gặp Đại Tướng, những hình ảnh về ông luôn để lại trong tôi ấn tượng sâu sắc về một con người thông minh, gan dạ, là chỉ huy cấp cao nhưng lại rất thương anh em, đồng đội. Ngày 25/08 này cũng là kỷ niệm 110 năm ngày sinh của Đại Tướng, có một bài hát viết về ông mà tôi rất thích, cũng vài lần được nghe trên Đài đó là bài “Có một khu rừng như thế”, và nhân đây tôi cũng có một câu hỏi thế này:
“Có bao nhiêu nghệ sĩ đã trình bày bài hát này vì tôi nghe mỗi lần một người hát mà không nhớ rõ, mỗi bản nhạc đó lại mang đến cho tôi những cảm xúc khác nhau, thật đặc biệt và thông qua chương trình tôi cũng muốn biết về hoàn cảnh sáng tác, tác giả của bài hát này”
Cảm ơn câu hỏi thú vị và đúng thời điểm kỷ niệm ngày sinh Đại Tướng Võ Nguyên Giáp của bác Đinh Lâm! Thanh Nga xin trả lời câu hỏi của bác như sau: Trước hết, bài hát “Có một khu rừng như thế” là một sáng tác của nhạc sĩ Doãn Nho, được ông ấp ủ và hoàn thành ngày 20/08/2001, 5 ngày sau đó, đúng ngày sinh của Đại Tướng Võ Nguyên Giáp chính nhạc sĩ Doãn Nho đã vào thăm Đại Tướng và hát cho ông nghe. Là một người lính mang quân hàm Đại Tá - đứng trong hàng ngũ quân đội nhân dân Việt Nam nên nhạc sĩ Doãn Nho đã có rất nhiều cơ hội được gặp, tiếp xúc với Đại Tướng bởi thế mà sáng tác này của ông chứa đựng thật nhiều xúc cảm. Và chỉ lát nữa thôi chúng ta sẽ cùng nghe ông chia sẻ về cảm xúc viết nên tác phẩm này, còn bây giờ hãy cùng đến với bản thu thanh đầu tiên được thu âm trong kho băng Đài Tiếng Nói Việt Nam và xin nói thêm với Qv&Cb, Đài TNVN là nơi đầu tiên tiếp nhận thu âm ngay ca khúc này sau khi nhạc sĩ Doãn Nho gửi đến Đài. Để biết thêm thông tin quý giá này hãy cùng nghe nhạc sĩ Cát Vận – nguyên trưởng Ban âm nhạc VOV3 Đài TNVN khi ấy, ông đã chia sẻ với chúng tôi:
"Nhạc sĩ Doãn Nho đã mang đến một bài hát viết về Đại tướng, bài hát nhan đề là “rừng Đại tướng”, muốn nói về địa điểm Mường Phăng nơi Đại tướng chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ. Tôi nghĩ rằng ý nghĩa của đề tài rất là hay. Đây là một trong số bài hát viết sớm nhất về Đại tướng Võ Nguyên Giáp, lúc Đại tướng còn sống. Vì thế, cho nên tôi nghĩ rằng để cho bài hát có sức lan tỏa và đúng với tiêu đề của bài hát, tôi có trao đổi với nhạc sĩ Doãn Nho rằng nên chuyển đầu đề thành “Có một khu rừng như thế” và ngay lập tức nhạc sĩ Doãn Nho đã vui vẻ nhận lời. Sau đó tác phẩm đã được tôi chuyển ngay cho đoàn ca nhạc Đài TNVN để thực hiện.
Nhạc sĩ Doãn Nho tâm sự với tôi là ông đã từng mang bài hát đi nhiều nơi nhưng mà người ta cũng lặng lẽ không có ý kiến gì. Thực ra có lẽ họ chưa hiểu bài hát, chưa nghe thành phẩm âm thanh, nhưng tôi với tư cách là người làm nghề và cũng là phụ trách khu vực âm nhạc của Đài TNVN khi đó, tôi đọc thấy đằng sau những câu chữ, nốt nhạc là tình cảm của nhạc sĩ Doãn Nho và tôi nghĩ rằng bài này chắc chắn có sức lan tỏa. Chính vì thế, nên tôi đã chuyển ngay xuống đoàn ca nhạc Đài TNVN nay là Nhà hát Đài TNVN thực hiện".
Bài hát: Có một khu rừng như thế - Trình bày: NSND Quốc Hưng, NSUT Hoài Thanh và Hợp xướng
Thưa Qv! Chúng ta vừa nghe bản thu thanh đầu tiên của tác phẩm “Có một khu rừng như thế” do NSND Quốc Hưng, NSUT Hoài Thanh cùng hợp xướng trình bày, nhạc sĩ NSUT Doãn Nguyên – con trai nhạc sĩ Doãn Nho cũng chính là người trực tiếp dàn dựng, phối khí và chỉ huy dàn nhạc trong bản thu âm đầu tiên này vào năm 2009.
Thưa Qv! Cũng như thính giả Đinh Lâm đã chia sẻ, mỗi phiên bản của bài hát này đều để lại trong lòng người nghe những cảm xúc riêng: đó là về mặt âm nhạc với những bản phối khác nhau, cách thể hiện khác nhau của từng nghệ sĩ. Thế nhưng có một khía cạnh khi nghe ca khúc này mà Thanh Nga không thể không nhắc đến đó là phần lời ca. Nếu để tách riêng với phần âm nhạc, có lẽ đây sẽ trở thành một trong những bài thơ thành công nhất viết về Đại Tướng, bởi là một người lính, lại là người lính trực tiếp dưới quyền chỉ huy của Đại Tướng Võ Nguyên Giáp, đồng hành cùng “Anh Văn” trong rất nhiều chiến dịch, nhạc sĩ Doãn Nho càng thêm thấu hiểu tâm tư, tình cảm của Đại Tướng chính vì thế mà bài hát được viết lên bao quát, hàm chứa trong đó đầy đủ, trọn vẹn về cuộc đời của ông. Đây là một trong số tác phẩm đầu tiên viết về Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Để hiểu rõ hơn về hoàn cảnh ra đời bài hát này mời quý thính giả cùng nghe chia sẻ của nhạc sĩ Doãn Nho:
"Ca khúc thì tôi viết nhiều, nhưng đến ca khúc này cảm thấy muốn viết từ khi còn kháng chiến chống Pháp cho mãi đến đầu chống Mỹ vẫn chưa viết nổi, nó khó. Cho nên trăn trở mãi, ấp ủ mãi, rất mừng khi tôi đọc được tập truyện với đầu đề là “Người thường gặp” của nhà văn Trần Đăng Khoa. Trong đó có một đoạn như là tùy bút nói về khu rừng Mường Phăng, với đầu đề của bài viết này là “Rừng Đại Tướng”. Thì tôi mừng quá coi như nhà văn Trần Đăng Khoa đã gợi lên cho mình một cái tứ mà bao nhiêu lâu nay mình tìm mà không thấy, không được, chưa nắm bắt được đó là “Rừng Đại Tướng”. Đó là một câu nói cửa miệng của bà con ở Điện Biên, khi nói về khu rừng Mường Phăng nơi đặt sở chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ, nơi đại tướng Võ Nguyên Giáp đã ở và chỉ huy chiến dịch đó mà đem lại thắng lợi Điện Biên Phủ lừng lẫy năm châu chấn động địa cầu. Rồi trong bài viết đó còn gợi lên những cái ý mà tôi tâm đắc nhất là, khu rừng đó đã trở thành một biểu tượng như là một ngôi đền thiêng ở giữa núi rừng. Thì tất cả tứ đó như là giọt nước cuối cùng làm tràn ly, tôi đã viết một mạch xong bài “Có một khu rừng như thế”.
Bài hát: Có một khu rừng như thế - Trình bày: NSND Tường Vi và tốp ca thiếu nhi
Thưa Qv!! Có lẽ chưa một vị tướng nào trên thế giới lại được người dân giành riêng cả một khu rừng để đặt tên “Rừng đại tướng”.
Và đó chính là khu rừng Mường Phăng tọa lạc trong thảm rừng nguyên sinh dưới chân núi Pú Đồn thuộc xã Mường Phăng huyện Điện Biên, đây là nơi đặt sở chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ trong 105 ngày. Và cũng chính tại căn cứ Mường Phăng này, Đại Tướng Võ Nguyên Giáp cùng với bộ chỉ huy chiến dịch đã ra những chỉ thị, mệnh lệnh tấn công có tính chất quyết định mà đỉnh cao là lệnh tổng công kích trên toàn mặt trận và làm nên chiến thắng ĐBP lừng lẫy năm Châu chấn động địa cầu vào ngày 07/05/1954.
Bài hát: Có một khu rừng như thế - Trình bày: Hương Diệp, Anh Vũ lĩnh xướng
Thưa QV! Chúng ta đang nghe một phiên bản khác của tác phẩm “Có một khu rừng như thế” được dàn dựng và phối khí cho hợp xướng và dàn nhạc của nhạc sĩ Trần Mạnh Hùng, chỉ huy nhạc sĩ, NSUT Doãn Nguyên, lĩnh xướng nghệ sĩ Hương Diệp, Anh Vũ và đây cũng là tác phẩm duy nhất viết về đại tướng Võ Nguyên Giáp được biểu diễn trong buổi hoà nhạc kỉ niệm ngày Âm nhạc Việt Nam lần thứ IV – 3/09/2013 chỉ cách ngày Đại tướng qua đời hơn một tháng.
Thưa Qv! Người anh cả - tổng tư lệnh của quân đội nhân dân Việt Nam – Đại Tướng Võ Nguyên Giáp sẽ còn sống mãi trong trái tim nhân dân và những hình ảnh về ông sẽ được lưu giữ mãi trong những vần thơ, những giai điệu âm nhạc như tiêu đề tác phẩm của nhạc sĩ Doãn Nho đã viết: “Có một khu rừng như thế”
Phát tiếp bài hát: “Có một khu rừng như thế”
Qv&Cb vừa nghe chương trình Hộp thư âm nhạc nhân dịp kỷ niệm 110 năm ngày sinh Đại Tướng Võ Nguyên Giáp. Chương trình do BTV Thanh Nga – Ban âm nhạc VOV3 thực hiện, hẹn gặp lại Qv và các bạn trong những chương trình sau.